بیماری ها در گوساله های شیری

همه گوساله ها با میکروارگانیسم های مختلفی نظیر ویروس ها ، باکتری ها و تک یاخته ها هنگام تولد روبرو میشوند.این میکروارگانسیم ها به عنوان بخشی از محیط زندگی گاو و گوساله ها در بهبود سیستم ایمنی بدن آنان موثر هستند.خوردن آغوز به میزان کافی در طی 6 تا 8 ساعت اول پس از تولد در پیشگیری از ابتلا گوساله به بیماری ها ضروری است. در ادامه با برخی بیماری های گوساله های شیری و درمان آن آشنا می شویم.

گوساله ها در بدو تولد با دو مشگل عمده درگیر میشوند:

-        مشكلات گوارشی منجر به اسهال

-        پنومونی

این دو مشکل،عامل بیش از 80درصد تلفات گوساله ها هستندکه در این میان هم اسهال مهمترین فاکتور است.نفخ،عفونت بند ناف،تصادف و مصمومیت هم از دیگر عوامل مهم می باشند.

اسهال در گوساله ها در عناوین ذیل طبقه بندی می شوند:

- e.coli (اسهال سفید)

- سالمونلا

-روتاویروس

-کریپتوسپوریدیا

این چهاردسته هم به تنهایی و هم با یکدیگر رخ می دهند.نشانه های قابل مشاهده توسط صاحب دام،اسهال،خشکی پوشش خارجی،کسالت و بی حالی و حتی در بسیاری موارد مرگ در طول مدت زمانی کوتاه هستند. اسهال در نتیجه تغییر عملکرد دستگاه گوارش و توقف هضم در نتیجه فعالیت میکروارگنیسم رخ میدهد.البته گوساله های شیرخوار به طور طبیعی مدفوع آبکی تری دارند اما در صورت بروز عفونت گوارشی میزان مدفوع افزایش قابل ملاحظع یافته و به اسهال تبدیل می شود به طور مثال میزان آب دفع شده در مورد یک گوساله مبتلا به اسهال می تواند بیست برابر حالت طبیعی باشد.این میزان آب،مخلوط با املاح و سایر مواد مغذی است و به این دلیل حیوان بیش از آنچه می خورد دفع می کند. از دست رفتن آب و املاح به دهیدراتاسیون منجر می شود.این مساله باعث بروز شوک و مرگ خواهد شد. به عبارت دیگر،خود میکروارگانیسم عامل اسهال علت اصلی و مستقیم مرگ نیست و شوک ناشی از دفع آب و املاح را می توان علت اصلی مرگ دانست.در اسهال  E.coli یا اسهال سفید عامل بیماری با تولید سم باعث دفع بیش از حد طبیعی آب می گردد.این مساله به شوک منجر خواهد شد.در کالبد گشایی،گوساله تلف شده در اثر E.coli اغلب علامت خاصی از عفونت نشان نمی دهد. اسهال سالمونلایی به دلیل تهاجم عامل بیماری به دیواره دستگاه گوارشی خونی خواهد بود.نتیجه این تهاجم آسیب به بافت دستگاه گوارش و متعاقبا عدم جذب آب و مواد مغذی است.سالمونلا می تواند به راحتی در سایر قسمتهای بدن هم دست اندازی کند و باعث باکتریمی و مرگ سریع گردد.

پیشگیری از بروز اسهال:

مهمترین روش پیشگیری از بروز اسهال،خوراندن میزان کافی آغوز به گوساله ها در 6تا8ساعت اول پس از تولد است.این مساله باید در این زمان که گوساله توانایی جذب آنتی بادی را داراست،انجام شود.یک گوساله به حدود دو لیتر آغوز نیاز دارد.به یاد داشته باشید که آغوز از هر داروی دیگری در این زمان موثرتر است و نباید آن را با چیز دیگری جایگزین نمود. فراهم کردن بستر مناسب که حداقل استرس را به گوساله وارد کند و جلوگیری از پرخوری و تغییر ناگهانی جیره غذایی هم از عوامل موثر در پیشگیری است.

درمان اسهال:

مهمترین کار،جایگزین کردن آب و املاح از دست رفته است.آنتی بیوتیک درمانی هم در صورت نیاز باید انجام شود.

برنامه درمانی شامل مراحل زیر می باشد:

- مایع درمانی به میزان کافی

- آنتی بیوتیک درمانی در صورت نیاز

- ادامه مایع درمانی در روزهای آینده تا اصلاح کامل وضعیت بیماری

پنومونی:

پنومونی یا عفونت ریه ها عوامل متعددی دارد.انگل های ریوی نقش مهمی در بروز عفونت ریوی دارند. گوساله مبتلا،مدت زمانی طولانی را برای درمان تجربه خواهند نمود.درگیر شدن حیوان با این مشکل،رشد نامناسب وی را در پی خواهد داشت.تهویه و بستر مناسب در پیشگیری از بروز این بیماری بسیار موثر ست.استرس ناشی از در معرض سرما قرار گرفتن،رطوبت بیش از حد محیط،تراکم زیاد و... در بروز پنومونی موثر می باشند. درمان این بیماری به عامل ایجاد عفونت وابسته است.

واحد تحقیق و توسعه کارخانه خوراک دام خراسان

               برگرفته از هفته نامه خوشه شماره 377