آفلاتوکسین چیست ؟

آفلاتوکسین که در گروه مایکوتوکسین ها قرار دارد، سمی است که بوسیله آسپرژیلوس فلاوس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس تولید میشود. تاکنون انواع مختلفی از آفلاتوکسین جدا شده است که بر اساس برخی از ویژگی های (همچون فلورسانت و آزمون های کروماتوگرافی) تحت عناوین B1 ، B2، G1 و G2 نامگذاری شده اند. قدرت و سرطان زایی هر یک از آفلاتوکسین های ذکر شده در بالا بستگی به گونه حیوان، دوز یا مقدار مصرف آفلاتوکسین توسط حیوان، مدت زمان مصرف، سن حیوان و وضعیت تغذیه ای حیوان دارد اما در کل دانشمندان باور دارند که آفلاتوکسین B1 یک سم بسیار بالقوه می باشد. البته سایر آفلاتوکسین ها همچون M1، M2 ، B2a، H، D و G نیز مورد شناسایی قرار گرفته اند که مطالعات اضافی بر روی آنها در حال انجام می باشد. تمامی چهار پایان با درجات مختلفی به آفلاتوکسین ها حساس می باشند. به نظر می رسد که مصرف مواد خوراکی که حاوی آفلاتوکسین می باشد به طور مستقیم برروی باروری تاثیر گذار نمی باشد بلکه به صورت غیر مستقیم و از طریق سیستم های فیزیولوژیکی بر روی باروری اثر می گذارد. در بسیاری از آزمایشات تاثیر آفلاتوکسین روی حیوانات جوان در حال رشد مورد بررسی قرار گرفته است و تعداد اندکی از مطالعات مزبور در مورد تاثیر آفلاتوکسین بر روی تولید مثل حیوان بوده است. آسیب های کبدی و کلیوی، کاهش توانایی بافتها، کاهش انعقاد خون و کبود شدگی از علایم مسمومیت با آفلاتوکسین می باشد. از سوی دیگر مشخص شده است که آفلاتوکسین در برخی از حیوانات منجر به کاهش مقاومت به باکتریها، ویروس ها ، قارچ ها و انگل ها می شود که این امر به دلیل تاثیر سم مزبور بر روی سیستم ایمنی سلولار و هومورال می باشد. علاوه بر این واکسیناسیون بر علیه عوامل عفونی فوق به هنگام وجود این توکسین در بدن کمتر موثر بوده و همچنین باعث افزایش مشکلات ناشی از استرسهای سرمایی و گرمایی در برخی از چهارپایان می شود. به نظر می رسد که نشخوارکنندگان به آفلاتوکسین مقاوم باشند اما با این حال علایم کلینیکی همچون کاهش مصرف خوراک، کاهش تولید شیر و آسیب کلیوی در این دام ها مشاهده می شود. از سوی دیگر زمانی که دام های نشخوارکننده به صورت مزمن (طولانی مدت با دوز کم) خوراک های حاوی آفلاتوکسین را مصرف می نمایند، بازده خوراک ، سیستم ایمنی و همچنین بازده تولید مثلی در آنها کاهش می یابد. آفلاتوکسین از طریق کاهش هضم سلولزی، کاهش تولید اسید های چرب فرار، کاهش پروتئولیز و کاهش حرکات شکمبه ای اعث تغییر در عملکرد شکمبه ای می شوند. مایع شکمبه ای و یا باکتری های شکمبه ای موجود در گاو و گوسفند نمی توانند آفلاتوکسین را به سایر متابولیت ها تبدیل نمایند . ولی مقدار زیادی از متابولیت های آفلاتوکسین B1 و M1 در در شیر یافت می شوند. لازم است که سیستم های نظارت بر غذا و دارو در کشورها بر مقدار آفلاتوکسین شیر توجه نمایند چراکه این سم در زنجیره غذایی انسان می تواند سرطانزا باشد.

واحد تحقیق و توسعه کارخانه خوراک دام خراسان