پودر چربي و تاثير آن بر توليد و سلامت دام :

اهميت استفاده از پودرچربي در خوراك دام و تاثيرات آن بر توليد و سلامت دام

(بخش اول)

پودر چربي در خوراك دام تاثيرات مثبت قابل توجه اي دارد كه در ادامه به ذكر آن مي پردازيم :

-     درصورت نبود يا كمبود چربي در خوراك ، قسمتي از مواد خوراكي به صورت پودر يا گرده در آمده و به صورت غبار از آن خارج مي شود. وجود مقداري چربي در خوراك مقداري از اصطكاك ماشين آلات و تجهيزات حمل و نقل خوراك را كاهش مي دهد.

-     مكمل هاي چربي ضمن خوش خوراكي جيره و افزايش مصرف خوراك به عنوان حامل ويتامين هاي محلول در چربي موثر هستند و جذب ويتامين هاي محلول در چربي را افزايش مي دهند.

-     مقداري از انر‍ژي غلات موجود در جيره به دليل تخمير شديد به صورت گاز متان از دسترس دام خارج مي شود. افزودن پودر چربي به جيره منجر به كاهش مجموع اسيد هاي چرب فرارشده، از توليد گاز متان در شكبه ممانعت مي كند. با تاثير مستقيم روي باكتري هاي توليد كننده متان و تاثير غير مستقيم به واسطه تشكيل پروپيونات مي تواند مقدار توليد گازمتان را تا 52 درصد كاهش دهد.

-     پودر چربي، اسيدهاي چرب ضروري را كه شامل اسيد لينولئيك،اسيد لينولنيك و اسيد آرشيدونيك است. براي دام تامين مي كند كه تاثير قابل توجه اي در متابوليسم توليد مثل دارد. افزودن پودر چربي به جيره دام تعداد و اندازه فوليكول غالب را افزايش مي دهد. مكانسيم كه در آن پودرچربي توليد مثل را تحت تاثير قرار مي دهد شامل: اصلاح توازن منفي انرژي، افزايش توسعه فوليكولي از طريق تغييرات در وضعيت انسولين، تحريك كردن سنتز پروژسترون و تغيير توليد و آزاد شدن پروستاگلاندين (F2α)است. افزودن پودر چربي به جيره غذايي دام غلظت پرو‍ژسترون پلاسما را افزايش مي دهد كه باعث ابقاء آبستني در دام مي گردد. يا به عبارتي ديگر افزودن پودر چربي كه غني از اسيد هاي چرب نظير لينولئيك اسيد هستند سطح ( PGF2 α)را پايين مي آورد و از تحليل جسم زرد جلوگيري و باعث ابقاء آبستني مي گردد.

-     اضافه كردن پودرچربي مي تواند توليد شير را افزايش دهد و تاثير قابل توجه اي بر روي گاو هاي شيري بين هفته هاي 5-12 بعد از زايش داشته است. و همچنين مي تواند از كاهش وزن بدن در دام هاي پرتوليد جلوگيري كند ، تعداد تلقيح به ازاي هر آبستني را كاهش دهد ، روز هاي باز را كاهش و توليد شير را افزايش دهد .

 (بخش دوم)

         پودر چربی و تولید شیر

-     علایم کمبود انرژی در گاوها به صورت کاهش و افت زیاد وزن وکاهش تولید شیر همراه با کاهش تدام شیردهی ، کگاهش چربی و پروتیین شیر ، از بین رفتن قوام مدفوع ، عدم فحلی و پایین آمدن نرخ آبستنی بروز می کند.

-      در هوای گرم اسید های چرب به کاهش تنش گرمایی در گاو شیری کمک می کنند زیرا آن ها در جریان گوارش در مقایسه با کربوهیدرات ها و پروتئین ها حرارت کمتری تولید می کنند.

-     زمانی که سطح چربی های جیره (برحسب وزن خشک) حدود 5 درصد باشد تولید شیر به حداکثر می رسد. به گاو ها نباید بیش از 1.5 کیلوگرم از انواع چربی ها(علاوه بر چربی های موجود در خوراک) تغذیه نمود. گاوهای مسن تر عکس العمل بهتری نسبت به چربی های داخل جیره غذایی دارند.

-     پودر چربی می تواند برای جایگزینی انرژی مصرفی حاصل از نشاسته در جیره های مملوء از کنسانتره ( به ویژه در اوایل دوره شیر دهی) مورد استفاده قرار گیرد تا بدون اینکه تولید شیر کاهش پیدا کند درصد چربی شیرافزایش یابد. اضافه کردن اسید های چرب استئاریک و اولئیک به جیره نسبت استات و بوترات را کاهش و نسبت پروپیونات را افزایش می دهد. این اثر زمانی که اسید اولئیک افزوده می گردد بیشتر قابل توجه است و با توجه به اثر ضد باکتریایی اسید های چرب غیر اشباع روی باکتری های تجزیه کننده الیافت که تولید کننده استات است، بیشتر قابل ملاحضه می باشد. تراکم انرژی خوراک با افزودن پودرچربی به جیره غذایی افزایش پیدا می کند به ویژه بیشتر در گاوهایی که دارای تولید بالا هستند اغلب در اوایل تولید در وضعیت تعادل منفی انرژی هستند به این جهت افزودن پودر چربی به خوراک گاوهای پر تولید معمولا برای افزایش انرژی مصرفی و تامین اسید های چرب جهت پستان گاوها (به ویژه پر تولید ) صورت می گیرد .

(بخش سوم)

 اهميت استفاده پودر چربي در خوراك

-      هميشه توليد شير بالاتر با چربي بيشتر هدف دامدار بوده است. يكي از راه هاي توليد شير با چربي بالا جايگزيني پودر چربي با بخشي از دانه غلات(يا كنسانتره و نشاسته خوراك) مي باشد. كه سبب تصحيح كاهش چربي شير حاصله از كمبود فيبر و زيادي غلات مي شود.

-     گاوهاي پرتوليد، كه توليد شير با چربي(وزني) بيشتري دارند نسبت به گاو هايي كه توليد شير و چربي (وزني) كمتري دارند در دوره پيك توليد، وزن بيشتري از دست مي دهند و كمبود انرژي بيشتر محسوس است. بنابر اين مصرف انرژي بايد تا حد امكان با مصرف پودرچربي در سطح بالايي حفظ شود.

-     كاهش علوفه و افزايش مصرف كنسانتره براي تامين انرژي مورد نياز دام موجب افت چربي شير مي گردد. بنابر اين بهتر است در جيره 15 تا 17 درصد فيبر موجود باشد و كمبود انرژي را با پودرچربي جبران كرد.

-     در هفته اول پس از زايش گاو ممكن است كمتر از 20 كيلوگرم ماده خشك مصرف كند كه بايد انرژي جيره حدود 13.5 مگاژول انرژي متابوليسمي در كيلوگرم ماده خشك باشد . اگر اين مقدار انرژي بخواهد از غلاتي مثل گندم كه حدود 13.7 مگاژول انرژي و سيلاژ ذرت مناسب كه حدود 11 مگاژول انژي متابوليسمي در كيلو گرم ماده خشك دارد تامين شود جيره ما مقدار زيادي گندم دارد كه باعث افزايش نشاسته و توسعه ي اسيدوز ، لنگش، سوء هاضمه ، كاهش درصد چربي شير و كاهش سلامت دام مي شود از اين رو پودرچربي ها كه داراي حدود 35 مگاژول انرژي متابوليسمي در ماده خشك بوده كه با استفاده كردن آن مي توان كل كنسانتره مصرفي را كاهش داده و مصرف سيلاژ را بيشتر كنيم كه به اين معني است ميزان الياف جيره افزايش و مصرف نشاسته را كم كرده ايم.

-     با مقايسه واحد انرژي متابوليسمي پودر چربي و دانه غلات مي توان نتيجه گرفت كه جبران كمبود انرژي با پودرچربي ارزانتر از دانه غلات مي باشد. بر گرفته از دام کشاورز بینالود

"گروه تحقیق و توسعه خوراک دام خراسان "