فواید کلزا در تغذیه دام ، طیور و آبزیان

یکی از مسائل مهم و اساسی پرورش دام ، طیور و آبزیان ، تامین مواد خوراکی و جیره مناسب است، زیرا کمبود مواد خوراکی و مواد مغذی ، طی مراحل مختلف تولید می تواند ، خسارت های فراوانی را در بر داشته باشد. تامین مقادیر کافی و مناسب مواد مغذی در جیره در طی چند سال اخیر ، از عمده ترین مشکلات صنعت پرورش حیوانات مزرعه ای در کشور محسوب می شود. متاسفانه ، به موازات کمبود برخی اقلام خوراکی یا مواد مغذی در جیره غذایی دام ، طیور و آبزیان ، در مواردی شاهد مصرف بیش از حد یک سری مواد مغذی می باشیم. این امر اغلب برای انواع منابع پروتئینی و اسیدهای آمینه مورد نیاز دام و به ویژه طیور و آبزیان اتفاق می افتد که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و نیز سلامتی حیوان را به خطر می اندازد. یکی از مهم ترین مواردی که در تغذیه و تهیه جیره های غذایی باید در نظر گرفته شود ، تامین منبع مناسب پروتئینی جیره است ، چرا که گران ترین بخش جیره محسوب می گردد. صنعت پرورش دام ، طیور و آبزیان وابستگی زیادی به منابع پروتئینی گیاهی دارد ، به طوری که بعد از منابع انرژی زا ، بیشترین بخش جیره های غذایی را تشکیل می دهند. کنجاله سویا به دلیل مطلوب بودن الگوی اسیدهای آمینه ، یک مکمل عالی اسیدهای آمینه برای جیره های بر پایه غلات می باشد و همچنین ، در صورت فرآوری مناسب فاقد عوامل ضد تغذیه ای بوده و دارای ارزش تغذیه ای بالاست. با وجود این در قاره آسیا میزان دسترسی به کنجاله سویا به منظور استفاده در تغذیه حیوانات به دو علت در حد پایینی قرار دارد ؛ یکی اینکه در اغلب کشور های آسیایی میزان قابل ملاحظه ای از دانه سویا به عنوان غذای انسان مورد استفاده قرار می گیرد و دوم آنکه قابلیت تولید سویا در مناطق حاره ای (مناطق با آب و هوای گرمسیری واقع در بین دو مدار شمال و جنوب خط استوا که قسمت وسیعی از آسیا را در بر می گیرد ) به علت کافی نبودن امکانات کشاورزی و فقدان کشتزارهای پرمحصول مناسب در سطح پایینی قرار دارد. در این شرایط اغلب مشاهده می شود که به خاطر کمبودهای فراوانی که برای تهیه منابع پروتئین گیاهی از جمله کنجاله سویا وجود دارد، پرورش دهندگان خودسرانه و بدون مشورت با متخصصین تغذیه ، اقلامی را جایگزین منابع پروتئینی در جیره غذایی می کنند که بی شک برای آنها با عوارض اقتصادی شدیدتری همراه خواهد بود. در مقابل ، استفاده از منابع پروتئینی حیوانی دارای محدودیت هایی است که ما را بیشتر به سمت استفاده از منابع گیاهی سوق می دهد. این محدودیت ها شامل گران بودن ، احتمال آلودگی و فسادپذیری زیاد ، بالا بودن بار میکروبی و وجود نمک زیاد در این منابع می باشند. با توجه به افزایش تقاضا برای منابع پروتئینی گیاهی در تغذیه دام ، طیور و آبزیان ، قابلیت استفاده از منابع جایگزین مانند کنجاله دانه های روغنی بایستی مورد بررسی قرار گیرد. دانه های روغنی از مهم ترین مواد غذایی هستند که نقش مهمی را در تغذیه انسان از طریق روغن استحصالی ایفا می کنند. همچنین ، در تامین خوراک حیوانات ، از کنجاله تولیدی آنها به عنوان منبع مهم پروتئینی استفاده می شود. گیاه کلزا به علت درصد بالای روغن (به طور میانگین حاوی 42 درصد روغن می باشد ) ، یکی از گیاهانی است که رشد آن در بیست سال اخیر به طور فزاینده ای افزایش یافته است. دانه این گیاه نقش مهمی در تامین روغن خوراکی مردم ایفا می کند. کنجاله حاصل از آن در تغذیه دام ، طیور و آبزیان قابل استفاده است. طبق آخرین آمار بدست آمده ، کل تولید کلزا در جهان در سال 2007 – 2006 برابر با 46 میلیون و 409 هزار و 830 تن بوده است که در این بین ، کشورهای چین ، کانادا و هند به ترتیب با 13050010 ، 8446600 و 6400000 تن در جایگاه های اول تا سوم قرار دارند. چین وهندوستان به طور مشترک ، بیش از 42 درصد کلزای جهان را تولید می کنند، ولی تقریباً تمامی تولیدات آنها به مصارف داخلی می رسد. کانادا بزرگترین صادر کننده دانه کلزا در جهان است که در سال 2006 – 2005 حدود 551 / 3 میلیون تن از کلزای تولیدی خود را صادر کرده است. در ایران به دلیل نوپایی کشت دانه کلزا و به خصوص رقم های جدید آن یعنی کانولا ، عدم آشنایی دامداران ، مرغداران و آبزی پروران به خصوصیات تغذیه ای ، سطح مصرف ، نحوه استفاده و اثرات کاربرد آن در جیره و با وجود این پیش زمینه ، که کلزا دارای مواد ضد تغذیه ای و محدودیت هایی جهت استفاده در جیره هاست، بنابراین پرورش دهندگان تمایل کمی به استفاده از آن در جیره ها دارند.                                                                                                                                                                                                            " ادامه دارد "