کمبودهای تغذیه ای

تلیسه هایی که جیره آنها ازلحاظ انرژی،پروتئین، املاح ویا ویتامینها کمبود دارد، رشد آهسته تری نسبت به سایر تلیسه ها دارند وهم چنین کارایی تولید مثل پایینی دارند.اگر این کمبود ادامه یابد، بیماری های متابولیکی عارض میشوند.دراینجا به طور خلاصه عوارض برخی ازکمبودهای تغذیه ای را بیان میکنیم.

کمبود انرژی: علوفه خشبی مسن،مرتع ضعیف یا کمبود کنسانتره باعث بروز عوارض این کمبود می شود یکی ازمهمترین عوارض این کمبود ،فلحی خاموش است.ضعف درتشخیص ، باعث تاخیردرتلقیح شده وتعداد تلقیح به ازاء هرآبستنی(یکی ازشاخص های بازده تولیدمثلی) افزایش می یابد. برای بهترین کارآیی تولید مثلی، تلیسه ها باید در زمان تلقیح به وزن استاندارد رسیده باشد.تلیسه هایی که انرژی کمی دریافت کرده اند، بایدخوراک سرشار از انرژی تغذیه شوند، ولی این تغذیه باید محدود باشد، زیرا چاقی مفرط نیز باعث کاعش بازدهی تولید مثلی می شود.

کمبود پروتئین: علائم کمبود پروتئین درتلیسه ها شامل کاهش اشتها ،کاهش نرخ رشد وفحلی خاموش است.درزمان آبستنی ،پروتئین یک ماده ضروری است و کمبود آن باعث رشد نامناسب جنین میشود.کمبود طولانی مدت پروتئین و انرژی ، باعث عدم رشد تخمدان و رحم میشود وبلوغ جنسی دراین تلیسه ها به تاخیر می افتد.

کمبود فسفر: باعث بیماری پیکا وکاهش اشتها می شود، بلوغ جنسی را به تاخیر می اندازد وباعث سرکوب شدن علائم فحلی می شود، فسفریکی از عوامل انتقال انرژی دربدن است. میزان آن ، باید حداقل 0.26 تا 0.3% باشد . بسیاری ازعلوفه ها و مراتع ازلحاظ فسفر بسیار ضعیفند و باید دی کلسیم فسفات یا پودر استخوان به صورت آزاد دراختیارشان قرار داد.

کمبود ید: علائم کمبود ید،کاهش نرخ آبستنی،جفت ماندگی ونقص در بروز علائم فحلی است.ضعف گوساله ومرده زایی یا گری گوساله ها، ازعلائم دیگر این کمبود هستند.گوساله هایی که ازگاوهای دچارکمبود یدبه دنیا می آیند، دارای گواتر هستند.

کمبود منگنز: ناهنجاری های چرخه فحلی یافقدان آن ازعلائم کمبود مزمن منگنز هستند.علاوه براین جذب رویان، نمو ضعیف پستانها وعدم تولیدشیر،تولد گوساله های ضعیف ویا مرده زایی نیز دراین حالت دیده میشود.

کمبود روی: اطلاعات درباره تاثیر روی برتولید مثل،کامل نیست.اما مواردی دیده شده که کمبود آن، باروری وایمنی دربرابر عفونتها راکاهش می دهد.

کمبود کبالت: گوساله های دارای کمبود کبالت ،رشد واشتهای کمی دارند.شیرگاوهای دچار این عارضه فاقد ویتامین B12 است.

کمبود نمک: کمبود مزمن نمک باعث کاهش اشتها ،رشد ضعیف وکاهش تولید شیرمیشود.اینگونه گاوها به ادرار خواری،مدفوع خواری،کثافت خواری وسایر ناهنجاری های بداشتهایی دچار میشوند.استفاده از 15 تا 30 گرم کلرید سدیم،نشانه های کمبود رابرطرف میکند.

کمبود ویتامین A   :بیشتر ماده گاوهایی که ازنظر ویتامینA دچار کمبوداند، جنین خود را درنیمه دوم آبستنی سقط می کنند.افزایش ویتامین A نیزباعث مسمومیت می شود وعلائم آن فحلی نامنظم وکاهش باروری است.فقدان کامل ویتامین A باعث عدم تخمک ریزی وجایگزینی رویان می شود.

کمبود آب: مصرف آب توسط فاکتورهای مختلفی تحت تاثیر قرار میگیرد.افزایش پروتئین ونمک ودمای محیطی باعث افزایش احتیاج آب می شود.

تغذیه ناکافی: رشد آهسته زیر استانداردهای توصیه شده درواقع،ضرر گاودار است وباعث کوتاه شدن عمرمفیددام می شود.تغذیه ناکافی رشد راکاهش داده وسن اولین زایش را افزایش می دهد.رشدآهسته باعث تولید گاوهای کم تولیدوکوچک میشودوسخت زایی درآنها بسیار دیده می شود.

تغذیه بیش از حد : تغذیه گاوها به حدی که آنها راچاق کند باعث کاهش دوره تولید شیر  می شود. مطالعات نشان می دهد مصرف بیش ازحد انرژی (140% بالای حدتوصیه شده) قبل ازتلقیح، باعث افزایش بافت چربی پستان شده وتعداد سلولهای شیرساز را کاهش می دهد.

 گروه تحقیق و توسعه کارخانه خوراک دام خراسان