نفخ یک اتساع فوق العاده در اثر انباشتگی گازهای حاصل از تخمیر شامل دی اکسید کربن و متان ، در شکمبه و نگاری نشخوارکنندگان می باشد. گاز حاصل به طور طبیعی از طریق آروغ زدن از حیوان خارج می شود . اما اگر به دلایلی حیوان نتواند گاز حاصله را خارج کند ، نفخ و به دنبال آن اتساع شکمبه و نگاری به وجود می آید.

نفخ یک بیماری رایج در نشخوارکنندگان بوده وممکن است گوساله ها ، بره ها ی شیرخوار ، اسب ، گوسفند ، گاوشیری و پرواری به این بیماری مبتلا شوند، که در این میان گاو شیری نسبت به بروز نفخ  حساستر است.

علل بروز نفخ :

نفخ معمولا در زمانی که دام گرسنه بوده و به دنبال یک پرخوری یا چرا در مراتع سبز با علوفه تازه رخ می دهد.خوردن علوفه هایی با فیبر پایین و پروتئین بالا در چراگاههایی که دارای گیا هان تازه و به خصوص در فصل بهار و پاییز زمانی که علوفه دارای رطوبت بالا ، رشد سریع و تازه ونورس می باشد ، باعث بروز نفخ چراگاهی می شود. تغییر ناگهانی جیره از علوفه خشک به تازه و اندازه ذرات غذایی خورده شده ، دانه های شکسته و نرم شده ، امکان ایجاد نفخ را افزایش می دهند .

شایان ذکر است که نفخ در اثر مصرف لگوم (گیاهان خانواده حبوبات ) ممکن است گاو را در عرض چند ساعت ، پس از خوردن تلف نماید

نفخ پرواری ( نفخ حاصل از مصرف زیاد کنسانتره ) معمولا به شکل آرامی طی هفته ها پیشرفت می کند و اغلب به شکل مزمن در می آید.

علائم بیماری :

حیوانی که دچار نفخ می شود ، تمایلی به خوردن غذا ندارد و احساس ناراحتی می کندو درحالت شدیدتر ، شکمبه دام مانند بادکنک متورم می شود. تکرر ادرار و مدفوع ، نعره زدن و تلو تلو خوردن دام مبتلا مشاهده می گردد.

 واحد تحقیق و توسعه کارخانه خوراک دام خراسان