دوقلوزایی همیشه سودمند نیست

زمانی که یک گاو دوقلو باردار است مشکلات آن بیشتر است. دوقلوها در همگام تولد اکثرا ضعیف‌تر هستند. تلیسه‌هایی که با یک گوساله نر به صورت دوقلو متولد شده‌اند در 90 درصد موارد غیربارور هستند که به نام فری مارتین (نروک) شناخته می‌شوند. چنین تلیسه‌هایی به دلیل هورمون‌های برادر دوقلوشان که بر روی مراحل توسعه مجاری تناسلی آن‌ها تاثیر می‌گذارد و مانع از رشد طبیعی این مجاری می‌شود، عقیم می‌مانند. ولی ظاهرا به صورت گوساله ماده هستند. یک تست فوری برای گوساله‌های ماده فری مارتین فرو کردن لوله باریکی در واژن آن‌ها است که بیش از 2 – 3 اینچ به داخل نمی‌رود ولی در تلیسه‌های طبیعی میله به اندازه 6 اینچ به داخل واژن فرو می‌رود. عمل آنالیز و آزمایش کروموزومی برای تشخیص مشکلات ارثی تولیدمثلی گوساله‌ها عمل هزینه‌بردار وغیراقتصادی است.

آغوز (کلستروم) هر چه زودتر – بهتر

 اهمیت آغوز برای گوساله‌های تازه متولد شده را نمی‌توان نادیده گرفت. بعد از تولد گوساله‌ها فاقد آنتی‌بادی (ایمنوگلوبولین‌ها) و نیز مواد بخصوص که نمی‌توانند از جفت عبور کنند و از مادر به جنین انتقال یابند هستند. در عوض، گوساله‌های تازه متولدشده عوامل ایمنیت‌زا در برابر خیلی از بیماری‌ها و همچنین املاح و ویتامین‌های اصلی از راه اولین شیر مادر یا به عبارتی آغوز دریافت می‌کند. بدون آغوز بیشتر گوساله‌های تازه متولد شده می‌میرند. علت اصلی تغذیه سریع و فوری آغوز بلافاصله بعد از تولد تغییراتی است که در سیستم گوارشی گوساله‌ها ایجاد می‌شود. در ابتدا مولکول‌های پروتئینی بزرگ که آنتی‌بادی‌ها را تشکیل می‌دهند. از روده گوساله‌ها به صورت کاملا سالم می‌توانند جذب شوند و به داخل جریان خون وارد شوند بدون این که هضم شوند. ولی بعد از چند ساعت مجاری گوارش گوساله شروع به فعالیت می‌کند و آنتی‌بادی‌ها هضم خواهند شد به طور نسبی و مجاری نسبت به جذب این مولکول‌ها غیرقابل نفوذتر می‌شوند لذا این مولکول‌ها بزرگ قادر به عبور و وارد شدن به جریان خون نیستند. از این رو چنانچه گوساله‌ای در شب متولد شود و صبح روز بعد آغوز دریافت کند هرگز قادر به جذب مقدار کافی آنتی‌بادی نیست و 24 ساعت بعد از تولد جذب آنتی‌بادی‌ها تقریبا صفر می‌شود. آنتی‌بادی‌های آغوز از عفونت مجاری گوارش بعد از این که مرحله جذب تمام شد ممانعت می‌کنند. ولی تنها آنتی‌بادی‌های جذب شده ایجاد ایمنیت در سیستم خونی می‌کنند و باعث توسعه سیستم ایمنی بدن می‌شوند. تلاش کنید گوساله طی یک ساعت پس از تولد، آغوزش را بخورد و حداکثر تا شش ساعت بعد تولدش یک گوساله 120 پوندی (هر پوند = 0/45 کیلوگرم است) نیاز به تقریبا 3 Qvarts (هر کوآرتس تقریبا یک کیلوگرم است. 0/95 کیلوگرم) نیاز دارد و یک گوساله 100 پوندی نیاز به 1/5 تا 2 کوآرتس و 60 پوندی نیاز به 1 تا 1/5 کوآرتس آغوز دارد. مراقبین گوساله‌ها ممکن است این مقدار را به گوساله بدهند یا ندهند برای این که مطمئن شوید، میزان دقیق وزن گوساله را تعیین و میزان آغوز موردنیاز را نیز تعیین کنید. اگر گوساله مقداری از آغوز را پس زد، آن را با لوله مری بالاجبار به گوساله بخورانید. به علاوه، آغوزی با کیفیت خوب را مصرف کنید. جهت تولید آن یک گاوز نیاز به حداقل 60 روز دوره خشکی دارد، اگر گاو را تا زمان زایش بدوشید آغوز مناسبی تولید نخواهد کرد. یا قبل از تولد گوساله آغوز ترشح می‌شود. از آنجا که اکثر گاوها 3 تا 6 پوند آغوز بیشتر از نیاز گوساله‌شان تولید می‌کنند می‌توانید این مقدار را منجمد کنید تا آن را برای موارد خاص که گوساله‌ای مادرش آغوز خوبی تولید کرده مصرف کنید. شیر گاو را در وعده‌های سوم یا چهارم به بعد جهت مصرف آغوز استفاده نکنید زیرا در این زمان آنتی‌بادی‌ها به سطح پایینی رسیده است. گوساله در طی 12 ساعت بعد تولد گوساله باید از آغوز گاوی مصرف کند که حداقل 3 هفته دوشیده نشده باشد. بنا به دلایلی کیفیت آغوز ممکن است خوب نباشد که یکی از آن‌ها دوشیدن گاو قبل از زایش است یا این که به دلیل ریزش خودبخود آغوز در حین زایش یا قبل از آن کیفیت آغوز کاهش یافته است. همچنین آغوز تلیسه‌ها کیفیت خوبی ندارد. زیرا آن‌ها بسیار از آنتی‌بادی‌ها را در برابر بیماری‌های خاص تولید نکرده‌اند. یا این که در مواردی که گاو یا تلیسه در جایی دور از مزرعه نگهداری شده باشد زیرا احتمال مبتلا شدن به بیماری‌های به خصوص مزرعه شما را نداشتند و لذا آنتی‌بادی‌های آن را نیز تولید نکرده است. استفاده از کلسترومتر نیز می‌تواند این مطلب را روشن کند که آیا گوساله از آغوز مناسبی تغذیه می‌کند یا نه، این دستگاه سطح ایمینو گلوبولین‌های آغوز را تخمین می‌زد. از راه تعیین وزن مخصوص (چگالی) آغوز، آغوز باید چگالی بالای 1/05 داشته باشد. با تغذیه یک آغوز با کیفیت بلافاصله بعد تولد شما می‌توانید مطمئن شوید که گوساله بهترین ایمنیت را در برابر عوامل بیماری‌زایی زیادی کسب کرده است. منجمد کردن آغوزهای با کیفیت بسیار خوب و عالی یک کار مناسب است. شما همیشه مقداری از آن را در اختیار دارید لذا دیگر مجبور به استفاده از آغوز با کیفیت پایین نیستید و می‌توانید از آغوزهای کم کیفیت جهت تغذیه گوساله‌های بزرگ‌تر استفاده کنید. آغوز منجمد شده باید به دقت ذوب شود. استفاده از آب گرم بهترین راه است. ذوب کردن با میکرویو فقط برای از بین بردن یخ‌ها مناسب است ولی حرارت دادن بیشتر آن موجب از بین رفتن آنتی‌بادی‌ها می‌شود گاهی گاو هنگام زایش شیر خونی دارد که علت آن صدمه دیدن یک یا بیش از یک کوارتر (پستان) است. آغوزی که به علت حضور خون در آن رنگش تغییر کرده باشد قابل استفاده نیست. مخصوصا برای اولین آغوزدهی به گوساله، خون حاوی مقدار زیادی پروتئین است که برای نوزادان گوساله‌ها هضم آن مشکل است و در شیر خونی نسبت گلبولین‌ها پایین‌تر است. بعضی از آنتی‌بادی‌های جدید در حال حاضر به صورت تجاری در دسترس است که جهت افزایش ایمنی بعد از تولد به کار می‌رود. یک نوع پودر آب پنیر که حاوی آنتی‌بادی‌ها است جهت مواردی که آغوز برای گوساله در دسترس نباشد استفاده می‌شود.

شناسایی و ثبت گوساله‌ها را به تعویق نیاندازید

اکثر گوساله‌ها حداکثر ظرف یکی دو روز بعد از تولد از مادرشان جدا می‌شوند. بر اثر مخلوط شدن گوساله‌هایی که شماره نگرفته‌اند دیگر امکان تشخیص درست وجود ندارد. علامت دار کردن یا نشان‌دار کردن گوساله‌ها یا شماره‌زنی و یا اسکیچ کشیدن از آن‌ها یا عکس گرفتن از آن‌ها برای نژادهایی که دورنگی هستند مفید است ولی شماره گوش برای نژادهای تک رنگی مفید است. روش دیگر نوشتن شماره گوساله و شماره پدرس بر روی پلاک گوش است. با این کار شما می‌توانید در آن واحد خصوصیات نامطلوب انتقال یافته از پدر به گوساله‌ها را کنترل کنید. در کنار شماره تشخیص یا اسکیچ پرونده رکورد گوساله باید حاوی تاریخ تولد، نام و خصوصیات نژادی و تولیدی مادر و پدر باشد. داشتن این گونه اطلاعات باعث راحتی کار اصلاح نژاد و نیز فروش گوساله می‌شود.

                                                                      "گروه تحقیق و توسعه خوراک دام خراسان "