تغذیه و مدیریت گاو خشک ( بخش 2 )

تغذیه گاوهای خشک

جدول احتیاجات غذایی گاوهای خشک نشان می دهد که چهارهدف اصلی تغذیه گاوها از دوره خشکی تا 3 هفته قبل از زایمان عبارتند از حد مطلوب فیبر موجود در جیره ، محدودیت مصرف انرژی ، جلوگیری از تغذیه زیاد پروتئین ، رفع احتیاجات دام به موادمعدنی و ویتامینه بایستی گاوهای خشک را جهت تغذیه آنها به نحوه صحیح از گله گاوهای خشک را جهت تغذیه آنها به نحوه صحیح از گله گاوهای شیرده مجزا نمود0 گاوهای خشک در 2 گروه به خوبی مدیریت می شوند 0 اولین گروه بایستی شامل تمامی گاوهای خشک به غیر از گاوهای موجود در 2 تا 3 هفته بعداز زایمان می باشند 0 مقدار مصرف ماده خشک ، در گروه اول 8/1 تا 2/2 در صد از وزن بدن می باشد 0 مصرف ماده خشک در 2 هفته از زایمان به میزان 5/1 تا 8/1 درصد از وزن بدن کاهش در مصرف خوراک و رفع نیازهای تغذیه ایی بایستی گاوهای موجود در 2 تا 3 هفته تا زایمان را در گروهی با جیره هایی با تراکم زیاد مواد مغذی قرار داد 0 در جدول ، حداقل مصرف علوفه بایستی 1% از وزن بدن یا 5% از ماده خشک جیره باشد 0 بهترین منبع علوفه برای دوره خشکی شامل علوفه های خشن ، علوفه های خشک یا ترکیبی از علوفه خشک بقولات می باشد 0 ممکن است بتوان ساقه های ذرت یا ذرت خوشه ای را مورد استفاده قرار داد 0 علوفه ای باکیفیت بالا بهترین منبع برای گاوهایی که نیاز به انرژی زیادی هستند می باشد 0 همچنین بایستی از مصرف سیلویی که به نحو مناسبی قطعه قطعه شده یا علوفه آسیاب شده جلوگیری نمود 0 گاوها بایستی دست کم به میزان 9/0 تا 8/1 از علوفه ایی با طول 75/3 سانتی متر استفاده نمایند 0 تغذیه دام از علوفه با اندازه قطعه مناسب به اصلاح شکمبه کمک خواهد کرد وباعث می شود شکمبه وظائف عادی خود را انجام دهد 0 بهرحال در صورت استفاده از علوفه خانواده بقولات بصورت تنهایی یا مخلوط ، اصولاً بایستی مصرف آنها را به حدود 30 تا 40 درصد از ماده خشک علوفه محدود نمود 0 استفاده زیاد گاو از این نوع علوفه میتواند منجر به زیادی مقدار پروتئین ، کلسیم و پتاسیم در بدن شود که ابتلای دام به خیز پستان ، تب شیر ، کتوز ، و احتمالا ً انواع مشخصی از مشکلات تولید مثلی مربوط به عدم توازن پروتئین و موادمعدنی می شود نبایستی سیلوی ذرت به مقدار بیش از 50 تا 60 درصد ماده خشک مصرفی باشد 0 گاوهایی که از سیلوی ذرت به مقدار بیش از 50% ماده خشک تغذیه نموده اند دچار چاقی و بسیاری از مشکلات متابولیکی و تولید مثلی در زمان زایمان و اوایل دوره آبستنی می شوند 0 هرگز نباید برای کاهش انرژی مصرف خوراک در گاو خشک را محدود کرد به حداکثر رساندن مصرف ماده خشک مصرفی در اوایل دوره شیردهی کمک خواهد نمود و باعث بهبود تولید شیر می شود 0 استفاده از ذرت خوشه ای و سیلوی غلات کوچک با برنامه تغذیه دام خشک از علوفه هماهنگی خوبی دارد و بایستی در هنگام استفاده از آنها برای گاوهای چاق تغییرات اندکی در آنها ایجاد نمود0 طول قطعات علوفه در جیره بایستی مورد توجه قرارگیرد 0 علوفه خشک گرامیته بصورت اختیاری در دسترس گاو قرار گیرد یا آنکه دست کم مقدار آنها روزانه 8/1 تا 7/2 کیلوگرم به ازای هر راس دام باشد و به نظر می رسد که این عمل مدیریتی است 0 در صورتیکه سیلو به گاوهای شیر ده به مقدار 5/4 تا 9 کیلوگرم در 2 تا 3 هفته از زایمان ممکن است مصرف خوراک و انجام فعالیتهای شکمبه را بعداز زایمان بهبود بخشد 0 بایستی ترکیبات غلات را جهت برطرف نمودن احتیاجات غذایی گاوها که بوسیله علوفه تامین نشده در خوراک تنظیم نمود 0 در صورتیکه علوفه با کیفیت خوب یا سیلویی که به نحو مناسبی خردشده به دام خورانده می شود 0 معمولاً جهت جبران کمبود فیبر ناشی از مصرف این علوفه ها افزودن ترکیبات غلات دارای فیبر زیاد تر سود مند است 0 در هنگام استفاده از جیره ای با علوفه دارای کیفیت متوسط جهت جبران انرژی و پروتئین مورد نیاز گاو خشک مقدار کمتری از غلات مورد نیاز است 0 بهر حال خوراندن 35/1 کیلوگرم از غلات در هر روزو به ازای هر راس در طول دوره خشکی توصیه شده است 0 تغذیه این مقدار از غله در حفظ جمعیت میکروبی شکمبه که با جیره حاوی غلات سازش یافته اند کمک خواهند نمود 0 همچنین غلات بایستی شیوع مشکلات گوارشی و از خوراک افتادگی دام را در زمان زایش کاهش دهد 0 این حمله در صورتیکه گروه گاوهای در انتظار زایمان مودر استفاده نباشد صحیح است 0 جهت ا طمینان از مصرف صحیح مواد معدنی و ویتامینی داخل نمودن این مواد به ترکیب غله بجای تغذیه اجباری مناسب است 0 بر خلاف گاوهای شیرده در مورد گاوهای خشک به دلیل افزایش احتمالی افزایش آنها به خیز پستان و تب شیر نبایستی بافر ها را به آنها خوراند 0 میتوان نمک را به مقدار 25/0% از کل ماده خشک جیره به گروه گاوهای خشک موجود در ابتدای دوره خشکی خوراند 0 بهر حال در صورتیکه خیز پستان یک مشکل می باشد می توان نمک را از جیره گاوهای موجود در دوره انتظار زایمان حذف نمود 0 همه ویتامین هایD E, Aبرای تغذیه مناسب گاو خشک مهم می باشد 0 در اثر کمبود ویتامین هایA وEعارضه جفت ماندگی بوجود می آید 0 کمبود ویتامینE  باعث کاهش مقاومت در برابر عفونت ها و افزایش شیوع ورم پستان می شود 0 نیاز دام به مقدار زیادی از ویتامینA   به مقدار زیادی به نوع و کیفیت علوفه مورد استفاده بستگی دارد 0 در صورتیکه علوفه تازه و خشک شده درآفتاب در دسترس نیست با آنکه مرتع تازه در اختیار است دیگر نیازی به مصرف زیاد ویتامینA  وجود ندارد 0 درصورتیکه سیلوی ذرت یا سیلوی ذرت خوشه ای با علوفه خشک با کیفیت پایین به دام خورانده می شود ارائه برخی از منابع حاوی ویتامین A راهکار مناسبی است 0 در هنگامیکه گاوها مستقیماً از علوفه خرد شده با علوفه سیلو شده تغذیه می نمایند افزودن مقداری ویتامین ِD مورد نیاز خواهد بود 0 در صورتیکه در مورد کیفیت علوفه مصرفی تردیدوجود دارد ارائه ویتامین هایA , D , E براساس توصیه های معمول راهکاری نامناسب است 0 هدف اصلی در هنگام تغذیه دامهای خشک از مواد معدنی جلوگیری از زیادی مقدار کلسیم و نگهداری نسبت کلسیم به فسفر در حد   1:2 تا 5/1 : 1 می باشد 0 نظارت بر نسبت کلسیم به فسفر برای جلوگیری از عارضه تب شیر اهمیت دارد 0 همچنین در صورتیکه مقدار پتاسیم بیش از 5/1 در صد از ماده خشک جیره می باشد ممکن است زیادی پتاسیم با جذب منیزیم و تحرک کلسیم در بدن تداخل نماید و موجب عارضه تب شیر و جفت ماندگی و مشکلات مربوط به گاو ناتوان در زمان زایمان شود 0 همچنین استفاده از مواد معدنی کم نیاز برای جلوگیری از بسیاری از ناهنجاریهای گوارشی و بیماریهای عفونی موجود در دوره خشکی اهمیت دارد 0 ارائه مقدار مناسب از این مواد معدنی را نبایستی نادیده گرفت 0 

تغذیه گاو در زمان قبل از زایمان :

اگر در طی دوره خشکی غلات به دام خورانده نشده پس خوراندن مقدار 7/2 تا 4/5 کیلو از غلات در مدت 3 هفته قبل از زایمان جهت تطابق باکتری های شکمبه با هضم غلات سود مند است 0 این حالت دستگاه گوارش گاو را جهت سازش با مصرف مقادیر بالاتری از انرژی در زمان بعداز زایمان توانا می سازد و مصرف ماده خشک را بهبود می بخشد 0 جیره را باید از لحاظ مواد خوراکی به کاررفته در آن و تبدیل آن به جیره گاو شیری تغییر داد 0 این امر سازش شکمبه را با تغییر جیره تسریع می بخشد و شیوع از خوراک افتادگی را کاهش می دهد و با بسیاری از ناهنجاریهای موجود در ابتدای دوره شیردهی مرتبط است 0

ناهنجاری های متابوسکی:

 اکثر ناهنجاری های متا بوسکی که برگاوهای خشک تاثیر می گذارد در اثر مشکلات تغذیه ای و مدیریت خوراک به وجود می آیند 0 این ناهنجاریها عبارتند از تب شیر ، کتوز ، کبد چرب ، جفت ماندگی ، جابجایی شیردان و خیزش پستان 0 پرورش دهنده بایستی جهت دست یابی به میزان ابتلا به عوارض ناشی تلاش نماید 0 تب شیر کمتر از 5% ، جابجایی شیردان کمتر از 5% ، جفت ماندگی کمتر از8 % و کتوز کمتر از 3 % 0 بسیاری از ناهنجاریهای متابولیکی و گوارشی که در زمان زایمان بوجود می آیند دارای ارتباط درونی هستند 0 به عنوان مثال تب شیر با شیوع زیاد سخت زایی ، عفونت رحم ، جابجایی شیردان ، جفت ماندگی و میزان کم گیرایی مرتبط است ، در صورتیکه شیوع هریک از این نا هنجاریها بیش از حد مورد انتظار می باشد 0 پس بایستی تمامی برنامه مربوط به گاو خشک را مورد بررسی قرارداد 0

توصیه های مربوط به مدیریت گاو خشک را می توان تحت عنوان ذیل خلاصه نمود

1-   رکورد دقیقی از تلقیحات و زایشها ثبت شود 0

2-   برای دستیابی به وضعیت بدنی مناسب در دوره خشکی گاوها در اواخر دوره شیر دهی به خوبی تغذیه شوند 0

3-   خشک نمودن گاو برای یک دوره 45 تا 60 روزه 0

4-   فراهم نمودن مقدار کافی از علوفه و غلات جهت اطمینان از وضعیت بدنی مناسب دام در زمان زایمان 0

5-   فراهم نمودن موادمعدنی و ویتامینی برای تغذیه مناسب گاو

6- خوراندن غلات به میزان 7/2 تا 4/5 کیلوگرم به مدت 14 تا 21 روز قبل از زایمان جهت تطابق دستگاه گوارش دام برای دوره شیردهی 0

7-   به ذهن سپرده شود که دوره خشکی شامل انتهای یک دوره شیردهی و ابتدای دوره شیردهی بعدی می باشد 0

جهت دستیابی دام به حداکثر مصرف خوراک ، سلامتی و افزایش کارآیی تولید مثلی و حد مطلوب تولید شیر در دوره بعدی توجهات دقیق به تغذیه مناسب و مدیریت حائز اهمیت است 0

برگرفته از نشریه علمی آموزشی و ترویجی شرکت تعاونی گاوداراران صنعتی خراسان